‫بررسی میزان و نحوه مصرف آنتی بیوتیک های وسیع الطیف در بیمارستان امام حسین در سال‭۱۳۹۰ ‬

Abstract

‫‫سابقه و هدف : آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که در صورت استفاده صحیح می توانند نجات دهنده حیات باشند ودر صورت استفاده نادرست توام با عوارض نامطلوب از جمله مقاومت ایجاد میشود و دارو غیر موثر می گردد. متاسفانه به علت ترس و رعایت احتیاط پزشکان اقدام به استفاده از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف می کنند و موجب افزایش باکتری های مقاوم می گردند. در این بررسی سعی شده اشکالات نحوه مصرف 6 آنتی بیوتیک وسیع الطیف و خاص جستجو گردد و در جهت رفع آن ها راه حلی جستجو گردد. مواد و روش : مطالعه به صورت توصیفی Cross-sectional بر روی بیماران بستری در 6 بخش عفونی ، داخلی ، داخلی اعصاب ، جراحی عمومی ، ارتوپدی و جراحی اعصاب بیمارستان امام حسین (ع) تحت درمان با آنتی بیوتیک های ایمی پنم ، مروپنم ، پیپراسیلین-تازوباکتام ، سفپیم ، سیپروفلوکساسین و وانکومایسین در مدت یک سال فروردین تا اسفند 1390صورت گرفته است. نمونه گیری برای هر آنتی بیوتیک 20 مورد در هر بخش به صورت راندوم صورت گرفت. (مجموع 686مورد)از پرونده بیماران اطلاعات اپیدمیولوژیک ، بالینی ، آزمایشگاهی ، تصویربرداری و درمان های انجام شده توسط دانشجویان پزشکی که حداقل یک سال دوره بالینی در بخش گذرانده بودند استخراج و پرسشنامه مربوطه تکمیل گردید. صحت مصرف دارو توسط 3 متخصص عفونی به صورت سندرومیک بر اساس کتاب های مرجع ارزیابی گردید .نتایج با نرم افزار SPSS-20 تحلیل گردید. یافته ها: در این مطالعه 686 بیمارمورد بررسی قرار گرفتند. در مجموع سیپروفلوکساسین با 137 تجویز و 20 درصد کل موارد تجویز بیشترین تجویز را داشته و آنتی بیوتیک های ونکومایسین، ایمی پنم، مروپنم و سفیپم در رده های بعدی قرار دارند و پیپراسیلین- تازوباکتام با 76 مورد تجویز(11.1درصد) کمترین تجویز را داشته است. تعداد تجویز درست تمام آنتی بیوتیک ها 1/39 درصد بود و 9/60 درصد تجویز نادرست آنتی بیوتیک به دلایل مختلف داشتند. بیشترین میزان اشتباه در تجویز آنتی بیوتیک ها در بخش های مختلف مربوط به استفاده غلط از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف به جای طیف باریک در 20 درصد موارد بوده است. و تجویز دو آنتی بیوتیک با طیف مشابه (16.2%) ،تجویز غیر ضروری آنتی بیوتیک (14.4%) نیز جزء موارد بالای تجویز اشتباه بوده اند. بیشترین تجویز نادرست مربوط به سیپروفلوکساسین با میزان 8/74 درصد کمترین تجویز نادرست مربوط به پیپراسیلین- تازوباکتام با میزان 7/49 درصد بوده است.و هیچ گونه اشتباهی نیز در مورد سن و جنسیت با توجه به بارداری وشیردهی مشاهده نشد. بیشترین تجویز نادرست آنتی بیوتیک مربوط به بخش نورولوژی با 71% تجویز نادرست بوده است بخش جراحی عمومی، بخش داخلی ،ارتوپدی، جراحی اعصاب در ردیف های بعدی میزان تجویز نادرست آنتی بیوتیک بوده است و بخش عفونی با 46.3 درصد تجویز نادرست آنتی بیوتیک کمترین تجویز نادرست را داشته است . اختلاف آماری بین بخش های داخلی (نورولوژی ، داخلی ) و جراحی ( ارتوپدی، جراحی عمومی و جراحی اعصاب ) وجود ندارد .(p<0.17)با توجه به این که بیشترین موارد استفاده نادرست مربوط به استفاده غیر ضروری ، طیف زیادی وسیع و مصرف دو دارو با طیف مشابه می باشد ، آموزش دوره ای پزشکان و دریافت آگاهی مناسب می تواند جهت ایجاد الگوی مصرف صحیح آنتی بیوتیک موثر باشد.واژگان کلیدی: آنتی بیوتیک ، وسیع الطیف ، الگوی مصرف Background: Antibiotics can be life saving if they are used correctly, and can have unwanted side effects specially resistance, ineffective on organisms, with incorrect use. Unfortunately in fear of no response, physicians use broad spectrum antibiotics meticulously and cause increasing resistant organisms. In this Drug Utilization Evaluation, in proper use of 6 special and broad-spectrum antibiotics are studied to find a solution for this problem in near future. Material and method: This descriptive cross-sectional study performed during the March of 2011and February of 2012. This DUE of Imipenem, Meropenem, Piperacillin-Tazobactam, Cefepim, Ciprofloxacin and Vancomycin was done in 6 wards (Infectious Disease, Internal, Neurology, General Surgery, Neurosurgery and Orthopedic) of Imam Hussein Hospital in Tehran. 20 patients for every of these antibiotics in every wards were enrolled in this study randomly.(Total 686) Epidemiologic, clinical, laboratory, imaging data and treatment were looked for in medical records of patients by medical students with history of at least 1 year stager ship in clinical departments. Questionnaires were filled and DUE was done by 3 Infectious Disease Specialist as syndromic treatment based on reference text books. Results were analyzed by SPSS-20 soft ware. Results: In this study 686 cases were studied. Ciprofloxacin with137 prescription (20%) had the most use; vancomycin, Imipenem , Meropenem and Cefepim were used in lower frequency in order and Piperacillin-Tazobactam with 76 prescription (11%) had the least Use.39.1% of prescriptions were correct and the remained 60.9% were incorrect with different faults. The most common fault was using unnecessary broads-plectrum antibiotic instead of narrow-spectrum in 20% of cases followed by using two unnecessary similar spectrum antibiotics in16.2% and unnecessary antibiotic in 14.4% cases. Ciprofloxacin was the most common incorrect used drug in 49.7% cases and Piperacillin-Tazobactam with 49.7% cases had the least common incorrect use. There was no fault in prescription of antibiotics observing age and sex (pregnancy, breast feeding) factors. Neurology ward had the highest incorrect use (71%), followed by General Surgery, Internal, Orthopedic, Neurosurgery wards; and Infectious Disease ward had the least fault in 46.3%. There was no significant difference in quality of antibiotic prescription in internal (Neurology, Internal) and surgery (General Surgery, Orthopedic, Neurosurgery) wards. (p<0.17)Conclusion: As noted the most cases of improper use of antibiotics were due to using unnecessary broads-plectrum antibiotic instead of narrow-spectrum, using two unnecessary similar spectrum antibiotics and unnecessary antibiotic in fear of treatment failure. Cycling reinstruction providing proper and sufficient knowledge can be effective in planning for a correct antibiotic utilization.Key Words: Antibiotics, Broad- spectrum, Utilization Pattern