‫فرمولاسیون و کنترل فیزیکوشیمیایی قرص دهانی سریع بازشونده رانیتیدین

Abstract

‫از جمله سیستم های دارورسانی که امروزه در بازار دارویی جهانی مورد توجه قرار گرفته اند، قرص های سریع رهش خوراکی می باشند که با تبدیل سریع به حالت مایع در تماس با بزاق، مزایای مربوط به اشکال جامد به ویژه پایداری و سهولت حمل و نقل را، در کنار ویژگی های مطلوب یک شکل دارویی مایع به ویژه سهولت بلع و جذب پریگاستریک دارو خواهند داشت و بدین ترتیب شروع اثر سریع تر و فراهمی زیستی بیشتر برای آنها قابل پیش بینی است .هدف از انجام این پایان نامه تهیه ی قرص سریع بازشونده ی رانیتیدین‭(150‬ میلی گرم (می باشد .انتخاب داروی رانیتیدین به علت مصرف رایج آن به عنوان مهارکننده ی توشح اسید معده در اغلب بیماری های گوارشی می باشد .بدین منظور ابتدا خصوصیات فیزیکوشیمیایی رانیتیدین شامل خواص ارگانولپتیک، تراکم پذیری، زمان باز شدن پودر متراکم شده ی رانیتیدین مورد بررسی قرار گرفت .نتایج حاصله بیانگر طعم نامطلوب، ریزش متوسط، تراکم پذیری خوب . زمان باز شدن نامناسب پودر رانیتیدین بود که پوشش دادن پودر دارو در کنار استفاده از شیرین کننده و طعم دهنده و سایر مواد جانبی مناسب را الزامی نمود .در ادامه اقدام به تهیه ی فرمولاسیون های مختلف قرص سرع بازشونده ی رانیتیدین شد .میزان رانیتیدین در هر یک از فرمولاسیون ها معادل‭150‬ میلی گرم بود .بر این اساس‭9‬ سری فرمولاسیون تهیه شدند و در مجموع تعداد‭31‬ فرمولاسیون ساخته شد .فرمولاسیون های تهیه شده از لحاظ خصوصیات فیزیکوشیمیایی شامل ریزش، ظاهر، ضخامت، یکنواختی وزن، سختی، فرسایش پذیری و زمان باز شدن مورد ارزیابی قرار گرفتند .در سری های‭A‬ تا‭D‬ به بررسی مواد جانبی و انتخاب مواد جانبی مناسب با میزان مطلوب در فرمولاسیون پرداخته شد که در نتیجه آن آویسل به عنوان پرکننده بدون محدودیت از نظر درصد و سدیم استارچ گلیکولات به عنوان باز کننده ی قوی با حداکثر میزان‭10‬ در فرمولاسیون انتخاب شدند .در سری های‭E‬ تا‭I‬ استراتژی های مختلف بهبود طعم به کار گرفته شد .از جمله گرانولاسیون، پوشاندن پودر دارو با پوشش هیدروفیل‭PEG‬ ، با پوشش هیدروفوب موم سفید و نهایتا با پلیمر سلولزی‭NaCMC‬ ، که در همه ی این روشها از شیرین کننده زایلیتول و ساخارین و طعم دهنده ی منتول برای بهبود طعم استفاده شد .نتایج طعم فرمولاسیون های سری‭I‬ نسبت به سایر فرمولاسیون ها مطلوب بود که با استفاده از دو شیوه متفاوت اضافه کردن شیرین کننده به صورت شیرین کننده خارج گرانولی در‭F27‬ در مقابل افزودن شیرین کننده ی خارج و داخل گرانولی در‭F28‬ ، فرمولاسیون های تکمیلی ساخته شدند که پس از مقایسه طعم انها با هم و نظرخواهی از‭10‬ نفر داوطلب، بهترین فرمولاسیون از نظر طعم، یعنی فرمولاسیون‭F27‬ ، به عنوان فرمولاسیون منتخب نهایی، برگزیده شد .این فرمولاسیون که دارای اجزای داخل گرانولی رانیتیدین و‭NaCMC‬ و اجزای خارج گرانولی آویسل، سدیم استارچ گلیکولات، زایلیتول، ساخارین، منتول و سدیم بنزوات می باشد، از نظر آزمون های کنترل فیزیکوشیمیایی انجام شده روی فرمولاسیون های قبل به همراه آزمون های تکمیلی تعیین مقدار ماده موثره و انحلال، مورد بررسی قرار گرفت که نتایج تمامی آزمون ها برای این فرمولاسیون مورد تایید بود و در نتیجه فرمولاسیون‭F27‬ به عنوان فرمولاسیون نهایی ارایه گردید .واژگان کلیدی :رانیتیدین، قرص سریع باز شونده، سدیم استارچ گلیکولات، زمان باز شدن، طعم پوشانی