فرمولاسیون و کنترل فیزیکوشیمیایی قرص دهانی سریع بازشونده رانیتیدین
Abstract
از جمله سیستم های دارورسانی که امروزه در بازار دارویی جهانی مورد توجه قرار گرفته اند، قرص های سریع رهش خوراکی می باشند که با تبدیل سریع به حالت مایع در تماس با بزاق، مزایای مربوط به اشکال جامد به ویژه پایداری و سهولت حمل و نقل را، در کنار ویژگی های مطلوب یک شکل دارویی مایع به ویژه سهولت بلع و جذب پریگاستریک دارو خواهند داشت و بدین ترتیب شروع اثر سریع تر و فراهمی زیستی بیشتر برای آنها قابل پیش بینی است .هدف از انجام این پایان نامه تهیه ی قرص سریع بازشونده ی رانیتیدین(150 میلی گرم (می باشد .انتخاب داروی رانیتیدین به علت مصرف رایج آن به عنوان مهارکننده ی توشح اسید معده در اغلب بیماری های گوارشی می باشد .بدین منظور ابتدا خصوصیات فیزیکوشیمیایی رانیتیدین شامل خواص ارگانولپتیک، تراکم پذیری، زمان باز شدن پودر متراکم شده ی رانیتیدین مورد بررسی قرار گرفت .نتایج حاصله بیانگر طعم نامطلوب، ریزش متوسط، تراکم پذیری خوب . زمان باز شدن نامناسب پودر رانیتیدین بود که پوشش دادن پودر دارو در کنار استفاده از شیرین کننده و طعم دهنده و سایر مواد جانبی مناسب را الزامی نمود .در ادامه اقدام به تهیه ی فرمولاسیون های مختلف قرص سرع بازشونده ی رانیتیدین شد .میزان رانیتیدین در هر یک از فرمولاسیون ها معادل150 میلی گرم بود .بر این اساس9 سری فرمولاسیون تهیه شدند و در مجموع تعداد31 فرمولاسیون ساخته شد .فرمولاسیون های تهیه شده از لحاظ خصوصیات فیزیکوشیمیایی شامل ریزش، ظاهر، ضخامت، یکنواختی وزن، سختی، فرسایش پذیری و زمان باز شدن مورد ارزیابی قرار گرفتند .در سری هایA تاD به بررسی مواد جانبی و انتخاب مواد جانبی مناسب با میزان مطلوب در فرمولاسیون پرداخته شد که در نتیجه آن آویسل به عنوان پرکننده بدون محدودیت از نظر درصد و سدیم استارچ گلیکولات به عنوان باز کننده ی قوی با حداکثر میزان10 در فرمولاسیون انتخاب شدند .در سری هایE تاI استراتژی های مختلف بهبود طعم به کار گرفته شد .از جمله گرانولاسیون، پوشاندن پودر دارو با پوشش هیدروفیلPEG ، با پوشش هیدروفوب موم سفید و نهایتا با پلیمر سلولزیNaCMC ، که در همه ی این روشها از شیرین کننده زایلیتول و ساخارین و طعم دهنده ی منتول برای بهبود طعم استفاده شد .نتایج طعم فرمولاسیون های سریI نسبت به سایر فرمولاسیون ها مطلوب بود که با استفاده از دو شیوه متفاوت اضافه کردن شیرین کننده به صورت شیرین کننده خارج گرانولی درF27 در مقابل افزودن شیرین کننده ی خارج و داخل گرانولی درF28 ، فرمولاسیون های تکمیلی ساخته شدند که پس از مقایسه طعم انها با هم و نظرخواهی از10 نفر داوطلب، بهترین فرمولاسیون از نظر طعم، یعنی فرمولاسیونF27 ، به عنوان فرمولاسیون منتخب نهایی، برگزیده شد .این فرمولاسیون که دارای اجزای داخل گرانولی رانیتیدین وNaCMC و اجزای خارج گرانولی آویسل، سدیم استارچ گلیکولات، زایلیتول، ساخارین، منتول و سدیم بنزوات می باشد، از نظر آزمون های کنترل فیزیکوشیمیایی انجام شده روی فرمولاسیون های قبل به همراه آزمون های تکمیلی تعیین مقدار ماده موثره و انحلال، مورد بررسی قرار گرفت که نتایج تمامی آزمون ها برای این فرمولاسیون مورد تایید بود و در نتیجه فرمولاسیونF27 به عنوان فرمولاسیون نهایی ارایه گردید .واژگان کلیدی :رانیتیدین، قرص سریع باز شونده، سدیم استارچ گلیکولات، زمان باز شدن، طعم پوشانی