‫بررسی سلامت عصبی - روانی، تیروئید، استخوان، قلب و عروق و تحمل گلوکز در مبتلایان به پرکاری تیروئید که به طور مستمر متی مازول دریافت می کنند با آنهایی که با ید رادیواکتیو درمان شده اند

Abstract

‫در فاصله‭1368- 1388‬ ،‭576‬ بیمار مبتلا به پرکاری تیروئید که سن بیشتر از‭40‬ سال داشتند .با تشخیص بالینی و آزمایشگاهی پرکاری تیروئید تحت درمان با متی مازول قرار گرفتند .از‭576‬ بیمار اولیه‭51‬ نفر‭(9 )‬ د رطول درمان با متی مازول مراجعه نکردند و یا از ابتدا ید رادیواکتیو را ترجیح دادند همچنین‭12‬ بیماری که در طول درمان برگشت بیماری را داشتند‭(Relapse)‬ نیز با ید رادیواکتیو درمان شدند در جمعیت اول در طول یک سال و نیم بعد از قطع دارو‭104‬ نفر از‭513‬ بیمار با علایم بالینی پرکاری تیروئید مراجعه کردند در جمعیت دوم که شامل‭132‬ نفر از جمعیت بیماران با عود پرکاری تیروئید که تعدادی از آنها نیز با جمعیت گروه اول مشترک بود به دو گروه تقسیم شدند‭59‬ نفر در گروه اول تحت درمان با متی مازول ممتد و‭73‬ نفر در گروه دوم تحت درمان با ید رادیواکتیو قرار گرفتند و در این دو گروه نتایج آزمون های روانی - عصبی، که شامل هشت آزمون روانپزشکی تحت عنوان‭1)‬ :مقیاس تجدیدنظر شده هوش وکسلر،‭2)‬ مقیاس تجدید نظر شده حافظه وکسلر،‭3)‬ آزمون آندره ری،‭4)‬ آزمون‭Scl90‬ ،‭5)‬ آزمون دیداری حرکتی بندر کشتالت،‭6)‬ آزمون‭SF36‬ ،‭7)‬ آزمون‭HAD‬ ،‭8)‬ آزمون‭GHQ28‬ می باشد . بررسی تراکم استخوان و تست های فونکسیون تیروئید به صورت اندازه گیری‭TSH‬ ، و‭FT4‬ و‭T3‬ ،‭Anti TPO‬ و‭TRAb‬ و غلظت لیپیدهای سرم، به صورت کلسترول کل،‭Tg‬ ،‭HDL‬ و‭LDL‬ ، قندخون ناشتا و دو ساعته، سطح انسولین، اندازه گیری‭IR - HOMA‬ و بررسی اندکس های اکوکاردیوگرافیک مورد مقایسه قرار گرفت .این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی و نیمه تصادفی و با پیگیری حداقل‭10 - 18‬ ساله انجام شد در این مطالعه تفاوت جنسیت در دو گروه متی مازول و ید رادیواکتیو معنی دار بود که برای تمام متغیرهای اندازه گیری شده از این نظر‭Adjusment‬ صورت گرفت .نمایه توده بدن در گروه زنان تحت درمان با متی مازول کمتر از گروه ید رادیواکتبو بود، فعالیت فیزیکی کم در گروه ید رادیواکتیو بیشتر از متی مازول بود .در معاینه فیزیکی تیروئید بر اساس تقسیم بندی‭WHO‬ ، اندازه موارد تیروئید بزرگتر از حد طبیعی در گروه متی مازول بیشتر از ید رادیواکتیو بود، تراکم استخوان در زنان گروه متی مازول در مهره های کمری بالاتر از گروه ید رادیواکتیو بود اما بعد از‭Adjust‬ کردن جنسیت و یائسگی این تفاوت از بین رفت .در مورد یافته های آزمایشگاهی قندخون ناشتا در مجموع و در گروه زنان در گروه ید رادیواکتیو بیشتر از گروه متی مازول بود .قندخون‭2‬ ساعت بعد از خوردن‭75‬ گرم گلوکز در گروه زنان تحت درمان با متی مازول کمتر از گروه ید رادیواکتیو بود .میانگین غلظت سرمی‭FT4‬ در گروه ید رادیواکتیو به وضوح بیشتر از گروه متی مازول بود .میانگین غلظت سرمی‭T3‬ و‭TRAB‬ در مجموع و در گروه زنان در زیر گروه متی مازول بالاتر از ید رادیواکتیو بود .میانگین غلظت سرمی کلسترول و‭LDL‬ و تری گلیسرید در گروه متی مازول کمتر از ید رادیواکتیو و در مورد‭HDL‬ در گروه متی مازول بیشتر از ید رادیواکتیو بود .دفعات‭TSH‬ غیرطبیعی در طی‭15‬ سال پیگیری بیماران بیشتر از‭5‬ و کمتر از‭ ۰/۳ ‬در گروه ید رادیواکتیو بیشتر از متی مازول بود .اکوکاردیوگرافی نشانگر دیسفونکسیون دیاستولی بیشتر در گروه ید رادیواکتیو نسبت به متی مازول بود .براساس آزمون روانشناسی‭90SClL‬ ، میانگین وسواس - اجباری در مردان گروه ید رادیواکتیو بیشتر از گروه متی مازول بود و هم چنین معیار روان پریشی در گروه ید رادیواکتیو بیشتر از متی مازول بود .میانگین آزمون‭IQ‬ در مردان گروه متی مازول بیشتر از گروه ید رادیواکتیو بود .میانگین امتیاز حافظه وکسلر در خانم های گروه متی مازول بیشتر از ید رادیواکتیو و همچنین امتیاز یادگیری تداعی ها و تکرار ارقام در گروه متی مازول بیشتر از ید رادیواکتیو بود .در آزمون روانشناسی‭HAD‬ در زنان گروه ید رادیواکتیو افسردگی بیشتر از گروه متی مازول بود در کل آزمون های روانشناسی گرچه در بسیاری از موارد تفاوت آماری بین دو گروه دیده نشد اما تمایل در بیشتر آزمون ها به نفع استفاده از متی مازول به جای ید رادیواکتیو بود و در کسانی که مصرف طولانی مدت متی مازول در مقایسه با ید رادیواکتیو داشته اند اندکس های حافظه و‭IQ‬ بهتری داشته اند .در دو دهة گذشته ید رادیواکتیو درمانی به دلیل آسانی، قابلیت تکرارپذیری، کم خرج بودن و عود کمتر بیماری به عنوان درمان انتخابی در موارد عود بیماری ناشی از گواتر سمی منتشر شناخته شده است .اما باید در نظر داشت که علاوه بر بروز هیپوتیروئیدی که در‭50 - 100‬افرادی که با دوز بالای ید رادیواکتیو درمان می شوند مشکلات دیگری مانند افزایش مشکلات قلبی - عروقی، تغییر در تراکم استخوان و اختلال در تست های روانشناختی و کاهش کیفیت زندگی نیز گریبانگیر این بیماران می شود .در مقابل استفاده درازمدت از متی مازول در این بیماران بدون عارضه جدی و با پذیرش بهتری در بیماران همراه است .با توجه به مطالب فوق از حدود‭18‬ سال قبل در طی یک تحقیق آینده نگر اثرات درمان ممتد با داروهای ضد تیروئید با تجویز ید رادیواکتیو در بیماران مبتلا به گواتر منتشر سمی مقایسه شد